Bd. 144 Nr. 3 (2022)
Abhandlungen

Why To Exist Is Not What Markus Gabriel Says It Is

Patrick Zoll SJ
Hochschule für Philosophie, München
Biografie
Titel des Heftes 3 aus dem Jahr 2022

Veröffentlicht 2022-08-31

Schlagwörter

  • Existenz,
  • Nichtexistenz,
  • negative Existenzsätze,
  • Markus Gabriel,
  • ontologischer Pluralismus,
  • Meinongianismus
  • ...Mehr
    Weniger

Abstract

Markus Gabriels Theorie der Existenz hat eine Debatte innerhalb einer eher kontinental orientierten scientific community angestoßen. In einem ersten Schritt versuche ich das, was Gabriel über Existenz sagt, so zu erklären, dass es für Philosophen und Philosophinnen, die sich eher in der analytischen Tradition beheimatet wissen, verständlicher wird. Für Letztgenannte ist es einfacher zu verstehen, was neu an Gabriels Position ist, wenn diese mit zeitgenössischen analytischen Existenztheorien verglichen wird. In einem zweiten Schritt argumentiere ich dafür, dass es einen bisher unberücksichtigten wichtigen Grund gibt, Gabriels Sichtweise abzulehnen. Gabriels Theorie davon, was es für ein Objekt heißt zu existieren, impliziert eine bestimmte Ansicht darüber, was es für ein Objekt heißt, nicht zu existieren. Das Problem von Gabriels Theorie der Nichtexistenz ist aber, dass sie den Unterschied zwischen existierenden und nichtexistierenden Objekten (etwa zwischen wirklichen und fiktionalen Objekten) nicht erklären kann. Es gibt also einen gewichtigen Grund anzunehmen, dass zu existieren nicht das ist, was Gabriel behauptet, und eine Theorie der Existenz zu bevorzugen, die diesen Unterschied erklären kann.

Literaturhinweise

  1. A. Works of Thomas Aquinas
  2. De ente et essentia (DEE) = Sancti Thomae Aquinatis doctoris angelici Opera omnia iussu Leonis XIII. P.M. edita, cura et studio fratrum praedicatorum, Roma 1882 ss., vol. 43: De principiis naturae ad fratrem Sylvestrum. De aeternitate mundi. De motu cordis ad magistrum Philippum de Castro Caeli. De mixtione elementorum ad magistrum Philippum de Castro Caeli. De operationibus occultis naturae ad quondam militem ultramontanum. De iudiciis astrorum. De sortibus ad dominum Iacobum de Tonengo. De unitate intellectus contra Averroistas. De ente et essentia. Edited by H.-F. Dondaine. Rome: Editori di San Tommaso, 1976.
  3. Quaestiones disputatae de potentia (QDP) = Quaestiones disputatae de potentia. In S. Thomae Aquinatis, Quaestiones disputae. 2 vols. Edited by P. M. Pession. Turin-Rome: Marietti, 1965, 1-276.
  4. Quaestiones quodlibetales (QQ) = Sancti Thomae Aquinatis doctoris angelici Opera omnia iussu Leonis XIII. P.M. edita, cura et studio fratrum praedicatorum, Roma 1882 ss., vol. 25: Quaestiones de quodlibet. Edited by R.-A. Gauthier, Leonine Commission. Rome-Paris: Cerf, 1996.
  5. Summa contra gentiles (SCG) = Liber de veritate catholicae Fidei contra errores infidelium seu Summa contra Gentiles: Textus Leoninus diligenter recognitus. 3 vols. Edited by P. Marc et al. Turin-Rome: Marietti, 1961-67.
  6. B. Other Cited Literature
  7. Benoist, Jocelyn. L’Adresse du Réel. Paris: Librairie Philosophique J. Vrin, 2017.
  8. Brüntrup, Godehard. Das Leib-Seele-Problem. 3 ed. Stuttgart: Kohlhammer, 2008.
  9. Buchheim, Thomas, and Markus Gabriel, eds. Neutraler Realismus. Freiburg im Breisgau: Karl Alber, 2016.
  10. Clarke, William N. Explorations in Metaphysics: Being-God-Person. Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press, 1994.
  11. ———. The One and the Many: A Contemporary Thomistic Metaphysics. Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press, 2001.
  12. Gabriel, Markus, ed. Der Neue Realismus. Berlin: Suhrkamp, 2014.
  13. ———. "Existenz, realistisch gedacht." In Der Neue Realismus, edited by Markus Gabriel, 171-199. Berlin: Suhrkamp, 2014.
  14. ———. Fields of Sense: A New Realist Ontology. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015.
  15. ———. Fiktionen. Berlin: Suhrkamp Verlag, 2020.
  16. ———. "The Meaning of ‚Existence‘ and the Contingency of Sense." Frontiers of Philosophy in China 9, no. 1 (2014): 109-129.
  17. ———. "Metaphysik oder Ontologie?". Perspektiven der Philosophie: Neues Jahrbuch 42 (2016): 73-93.
  18. ———. "Nachwort: Abgesang und Auftakt." In Angst vor der Wahrheit: Ein Plädoyer gegen Relativismus und Konstruktivismus, Paul A. Boghossian, 135-156. Berlin: Suhrkamp, 2013.
  19. ———. Neo-Existentialism: How to Conceive of the Human Mind After Naturalism's Failure. Cambridge: Polity, 2018.
  20. ———. "Neutral Realism." The Monist 98, no. 98 (2015): 181-196.
  21. ———. Sinn und Existenz: Eine realistische Ontologie. Berlin: Suhrkamp, 2016.
  22. ———. "Sinnfeldontologie oder reformierte Metaphysik? Replik auf Le Moli." Perspektiven der Philosophie: Neues Jahrbuch 42 (2016): 110-125.
  23. ———. Warum es die Welt nicht gibt. Berlin: Ullstein, 2013.
  24. ———. Why the World Does Not Exist. Cambridge: Polity Press, 2015. 2013.
  25. Gaitsch, Peter, Sandra Lehmnann, and Philipp Schmidt, eds. Eine Diskussion mit Markus Gabriel: Phänomenologische Positionen zum Neuen Realismus. Wien: Verlag Turia + Kant, 2017.
  26. McDaniel, Kris. The Fragmentation of Being. Oxford: Oxford University Press, 2017.
  27. McGinn, Colin. Logical Properties: Identity, Existence, Predication, Necessity, Truth. Oxford: Clarendon Press, 2000.
  28. Miller, Barry. The Fullness of Being: A New Paradigm for Existence. Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press, 2002.
  29. Turner, Jason. "Ontological Pluralism." The Journal of Philosophy 107, no. 1 (2010): 5-34.
  30. Vallicella, William F. "Existence: Two Dogmas of Analysis." In Neo-Aristotelian Perspectives in Metaphysics, edited by Daniel D. Novotny and Lukas Novak, 45-75. New York; London: Routledge, 2014.
  31. ———. A Paradigm Theory of Existence: Onto-Theology Vindicated. Dordrecht: Kluwer Academic, 2002.
  32. van Inwagen, Peter. "Being, Existence, and Ontological Commitment." In Metametaphysics: New Essays on the Foundations of Ontology, edited by David J. Chalmers, David Manley and Ryan Wasserman, 472-506. Oxford: Clarendon Press, 2009.
  33. ———. Metaphysics. 4 ed. Boulder, CO: Westview Press, 2014.